ไพล
คนไทยนิยมนำไพล มารักษากล้ามเนื้อมาตั้งแต่โบราณ โดยเป็นส่วนผสมหลักในลูกประคบ เพราะไพลมีสรรพคุณช่วยลดปวด ช่วยคล้ายกล้ามเนื้อลดอาการปวดบวมแดงร้อนช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวได้ดีรวมถึงช่วยยับยั้ง และลดการอักเสบได้เช่นเดียวกันยาแก้ปวดลดการอักเสบแผนปัจจุบันนอกจากนี้น้ำคั้นไพล ยังแสดงฤทธิ์ยาชาเฉพาะที่อีกด้วยปัจจุบันมีผู้ผลิตยานำสารสกัดไพลมาผสมในครีมพัฒนาเป็นยาใช้ภายนอกเช่น ยาหม่องไพล ใช้บรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ในขณะที่คนโบราณนำไพลมาเจียวทำเป็นน้ำมันไพลใช้บรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อช่วยแก้อาการเคล็ดขัดยอกฟกช้ำบวมช่วยลดอาการอักเสบปวดบวม เส้นตึง รวมถึงนำมาใส่ในลูกประคบร้อนเพื่อลอดอาการปวดได้ดี
ชื่ออื่นๆ
ภาคเหนือ ปูเลย, ปูลอย
เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน มิ้นสะล่าง
ภาคกลาง ว่านไฟ
ยะลา ไพล
ประโยชน์ทางยา
เหง้า เป็นยาแก้ท้องขึ้น ท้องอืดเฟ้อ ขับลม แก้บิด ท้องเดิน ขับประจำเดือนสตรี ทาแก้ฟกบวม แก้ผื่นคัน เป็นยารักษาหืด เป็นยากันเล็บถอด ใช้ต้มน้ำอาบหลังคลอด
น้ำคั้นจากเหง้า รักษาอาการเคล็ดขัดยอก ฟกบวม แพลงช้ำเมื่อย
หัว ช่วยขับระดู ประจำเดือนสตรี เลือดร้าย แก้มุตกิตระดูขาว แก้อาเจียน แก้ปวดฟัน
ดอก รสขื่น ขับระดู ขับโลหิตกระจายเลือดเสีย แก้ชำใน
ต้น แก้ธาตุพิการ แก้อุจาระพิการ
ใบ รสขื่นเอียน แก้ไข้ ปวดเมื่อย แก้ครั่นเนื้อครั่นตัว แก้เมื่อย
ลำต้นเหนือดิน รสฝาดขื่นเอียน แก้ธาตุพิการ แก้อุจจาระพิการ
เหง้าหรือลำต้นใต้ดิน รสฝาดขื่นเอียน เป็นยาแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ สมานลำไส้ แก้สารพิษในท้อง แก้โรคหืด ขับลมในลำไส้ แก้ท้องเดิน ใช้เป็นยาช่วยขับระดูประจำเดือนสตรีหลังคลอดบุตร ลดอาการอักเสบและบวม แก้ท้องเสีย แก้ปวดฟัน แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้เด็กเป็นไข้สูงตัวสั่นตาเหลือก ขับเลือดร้าย แก้บิด, ใช้เหง้าสดที่แก่จัดเป็นยาใช้ภายนอก ฝนทาแก้เหน็บชา เมื่อยขบ แก้เคล็ดขัดยอก ฟกบวม, ใช้ขี้ผึ้งผสมน้ำมันไพล ทาแก้อาการเคล็ดขัดยอก หรือใช้น้ำมันไพลผสมแอลกอฮอล์ทากันยุง แก้โรคผิวหนัง แก้ฝี ทาเคลือบแผล ป้องกันการติดเชื้อ ดูดหนอง สมานแผล
ราก รสขื่นเอียน แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้เลือดกำเดาออกทางปากทางจมูก
https://pharmacy.su.ac.th/herbmed และ https://www.ananhosp.go.th/
